Ngân hàng Nhà nước giải trình dự thảo Thông tư mới. Theo đó, TCTD bị rút tiền nhưng không bị kiểm soát đặc biệt sẽ phải dùng kênh hỗ trợ khác có lãi suất.
Phân luồng tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa có văn bản giải trình, tiếp thu ý kiến của 20 tổ chức tín dụng (TCTD) và Hiệp hội Quỹ Tín dụng nhân dân về dự thảo Thông tư quy định về cho vay đặc biệt.
Văn bản này được đưa ra trong bối cảnh Luật Các TCTD mới (sửa đổi) có hiệu lực, với nhiều thay đổi quan trọng về cơ chế cho vay đặc biệt. Đáng chú ý nhất là lãi suất cho vay đặc biệt của NHNN được điều chỉnh về 0%/năm và thẩm quyền quyết định được chuyển từ Thủ tướng Chính phủ về NHNN.
Một trong những nội dung quan trọng nhất được NHNN giải trình là về các trường hợp TCTD được tiếp cận khoản vay đặc biệt 0% này.
Theo đó, dự thảo Thông tư quy định NHNN sẽ cho vay đặc biệt (lãi suất 0%) đối với TCTD bị rút tiền hàng loạt và đang được kiểm soát đặc biệt. NHNN khẳng định quy định này là “phù hợp, bảo đảm chặt chẽ, tránh áp dụng tùy tiện”.
Đối với trường hợp TCTD cũng bị rút tiền hàng loạt nhưng không thuộc diện kiểm soát đặc biệt, TCTD vẫn sẽ được NHNN hỗ trợ thanh khoản. Tuy nhiên, việc hỗ trợ sẽ thông qua các kênh khác như nghiệp vụ thị trường mở, tái cấp vốn…. Các kênh này “có lãi suất và/hoặc có tài sản bảo đảm ít rủi ro cho NHNN”.
Tăng trách nhiệm của tổ chức tín dụng
Lý giải cho việc phân luồng này, NHNN cho biết điều này giúp phân chia các TCTD theo mức độ nghiêm trọng.
Biện pháp này cũng được cho là sẽ “giảm bớt rủi ro cho NHNN”. Đồng thời, điều này góp phần thúc đẩy các TCTD nâng cao trách nhiệm trong việc hạn chế sai phạm hoặc phải nỗ lực tự khắc phục tình trạng bị rút tiền hàng loạt, thay vì “cứ bị rút tiền hàng loạt là được vay đặc biệt từ NHNN với lãi suất 0%/năm”.
Phản hồi ý kiến của VietABank về việc cần có tiêu chí rõ ràng cho tình trạng “rút tiền hàng loạt”, NHNN cho biết nội dung này đã được quy định tại Luật Các TCTD năm 2024, do đó dự thảo Thông tư không cần giải thích thêm.
Các ý kiến khác của ngân hàng
Dự thảo cũng nhận được nhiều ý kiến về thời gian và quy trình xử lý.
Về thời gian xử lý: Một số TCTD như Tổ chức tài chính vi mô Tình thương (TYM) và BIDV cho rằng thời hạn NHNN xem xét quyết định cho vay đặc biệt (tối đa 20 ngày làm việc) là quá dài so với tính cấp thiết của việc rút tiền hàng loạt. NHNN phản hồi rằng đây là thời gian tối đa, trên thực tế, “tuỳ vào tình hình, các đơn vị có thể đẩy nhanh tiến độ xử lý”.
Thời hạn vay: Về số tiền cho vay (dự thảo đề nghị căn cứ nhu cầu chi trả trong 07 ngày), các ngân hàng có ý kiến khác nhau. BIDV và Agribank đề nghị nâng lên 30 ngày hoặc 10 ngày làm việc, trong khi VikkiBank đề nghị rút xuống 05 ngày.
NHNN bác đề xuất dùng tiền gửi của khách hàng làm tài sản bảo đảm
Tổ chức tài chính vi mô Tình thương (TYM) cho biết, đặc thù của các tổ chức tài chính vi mô là hầu như không nắm giữ giấy tờ có giá hoặc tài sản lớn, vì vậy sẽ khó đủ điều kiện thế chấp để vay đặc biệt.
Từ thực tế đó, TYM đề xuất Thông tư bổ sung một khoản riêng, cho phép các tổ chức tài chính vi mô được dùng các loại tài sản đặc thù làm TSBĐ. Các tài sản được đề xuất bao gồm “Các khoản tiền gửi của khách hàng vi mô” và “Tiết kiệm bắt buộc tại tổ chức TCVM”.
Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước đã không chấp thuận đề xuất này.
Trong văn bản giải trình, NHNN nêu rõ quan điểm: “Các khoản tiền gửi của khách hàng tại TCTD là tài sản của khách hàng (tương ứng với nghĩa vụ chi trả của TCTD)”.
Do đó, cơ quan quản lý khẳng định rằng TCTD “không thể được sử dụng làm TSBĐ cho khoản vay đặc biệt từ NHNN”.
